Chủ
trương thí điểm đổi mới cơ chế hoạt động theo hướng tăng quyền tự chủ
tài chính cho các trường ĐH đã được thông qua. Vấn đề là trong thực tế,
học phí sẽ tăng ở mức độ nào, có gây sốc cho sinh viên hay không khi các
trường tham gia thí điểm mô hình được phép tăng kịch trần - tới 25
triệu đồng/năm?
Không tăng kịch trần
Ngày
24-10, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã ký ban hành Nghị quyết về thí điểm
đổi mới cơ chế hoạt động đối với các cơ sở giáo dục ĐH công lập giai
đoạn 2014-2017. Theo đó, cơ sở giáo dục khi cam kết tự bảo đảm toàn bộ
kinh phí hoạt động chi thường xuyên và chi đầu tư được thực hiện tự chủ,
tự chịu trách nhiệm toàn diện. Quyền tự chủ này cho phép các trường
quyết định mức học phí bình quân (của chương trình đại trà) tối đa bằng
mức trần học phí do Nhà nước quy định cộng với khoản chi thường xuyên
ngân sách nhà nước cấp bình quân cho mỗi sinh viên công lập trong cả
nước. Mức học phí phải được công bố trước khi tuyển sinh. Bên cạnh học
phí, Nghị quyết của Chính phủ yêu cầu các trường phải quy định cụ thể và
công khai những khoản thu sự nghiệp ngoài học phí, theo nguyên tắc bảo
đảm bù đắp chi phí và tích lũy hợp lý.
Theo
Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Bùi Văn Ga, từ năm 2009, Bộ GD-ĐT đã giao nhiệm vụ
cho 6 trường ĐH thí điểm tự chủ. Tuy nhiên, từ đó đến nay, các trường
chỉ được tự chủ về cơ chế chi, việc thu học phí và thu phí không được
vượt quá quy định mức trần học phí theo Nghị định 49 năm 2010 của Chính
phủ. "Bộ không cấp kinh phí chi thường xuyên nhưng các trường lại không
được mở rộng nguồn thu, chỉ tự chủ chi mà không được tự chủ thu là khó
khăn đối với các trường, khiến trường ĐH phải mở rộng các hệ đào tạo
không chính quy, liên kết đào tạo nên chất lượng không được cao như mong
muốn. Khi được tự chủ nguồn thu, các trường sẽ tập trung vào công tác
đào tạo chính quy, không phải mở rộng hệ vừa học vừa làm hay các hệ đào
tạo khác, điều đó giúp nâng cao chất lượng. Mô hình tự chủ mới có tác
động nâng cao chất lượng, thiết thực hơn trước đây", Thứ trưởng Bùi Văn
Ga phân tích.
Khẳng
định rằng lần này các trường tự chủ toàn phần như ĐH Hà Nội đã được
tháo gỡ khó khăn lớn nhất - tự chủ thu học phí, nhưng ông Bùi Kim Cương,
Trưởng phòng Đào tạo ĐH Hà Nội cho biết, đây không phải là vấn đề có
thể đưa ra quyết định một cách dễ dàng. "Theo Nghị quyết về thí điểm đổi
mới cơ chế hoạt động các trường đại học công lập thì trường chúng tôi
được phép thu đến 25 triệu đồng/năm/sinh viên nhưng vào thời điểm kinh
tế khó khăn, mức độ cạnh tranh giữa các trường đại học quyết liệt như
hiện nay, không thể nào thu học phí ở mức quá cao được", ông Bùi Kim
Cương nói.
Đó
là một trong những bài toán khó mà 4 trường ĐH thí điểm tự chủ toàn
phần lần này phải đối mặt. Bà Lê Thị Thu Thủy, Trưởng phòng Đào tạo ĐH
Ngoại thương cho biết, đề án tự chủ tài chính của trường đang được xây
dựng với nhiều điều chỉnh theo Nghị quyết mới được Thủ tướng Chính phủ
phê duyệt. Theo bà Lê Thị Thu Thủy, nhà trường dự kiến hoàn thành đề án
với mong muốn được xét duyệt ngay trong năm 2014 để áp dụng mức học phí
mới vào năm 2015. Được biết, Trường ĐH Ngoại thương dự kiến lộ trình
tăng học phí áp dụng ngay đối với sinh viên khóa mới nhập học năm 2014 -
2015; với sinh viên các khóa trước thì vẫn áp dụng mức thu dựa theo
Nghị định 49 của Chính phủ. Nếu được thực hiện, dự kiến mức học phí mới ở
học kỳ II có thể sẽ tăng thêm 50% so với hiện tại, tức vào khoảng 9
triệu đồng/sinh viên/năm đối với chương trình đại trà. Mức thu ở các năm
sau sẽ tiếp tục tăng dần. Năm học 2015 - 2016 có thể thu ở mức 11-12
triệu đồng/sinh viên/năm. Các chương trình đặc biệt không tăng nhiều như
đại trà bởi hiện đã thu ở mức cao.
Với
Trường ĐH Hà Nội, ông Bùi Kim Cương cho biết: "Chúng tôi dự kiến có 3
khung học phí cho 3 khối ngành khác nhau. Với những sinh viên đang học,
mức học phí tăng không nhiều vì nhà trường cũng ý thức rõ rằng không nên
gây xáo trộn về tài chính đối với họ". Mức tăng với sinh viên của
trường này, nếu được phê duyệt, vào khoảng 1-1,5 triệu đồng/năm học -
tức khoản thu sẽ là 7,5 hoặc 8 triệu đồng/người/năm học. Mức học phí mới
của ĐH Hà Nội không kịch trần, và thấp hơn mức thu của ĐH Ngoại thương,
ĐH Kinh tế quốc dân vì "các trường đó có thương hiệu".
Tăng cường giám sát chi tiêu
Theo
quy định của Chính phủ, trách nhiệm của cơ sở giáo dục ĐH công lập thực
hiện thí điểm tự chủ tài chính là phải cam kết bảo đảm chất lượng đào
tạo, bảo toàn và phát triển vốn, tài sản của Nhà nước giao và các nội
dung tự chủ khác theo quy định của pháp luật, thực hiện kiểm toán theo
quy định. Bên cạnh đó, trường thí điểm tự chủ phải xây dựng quy chế chi
tiêu nội bộ bảo đảm tính công khai, minh bạch và kiện toàn tổ chức, nâng
cao hiệu quả hoạt động của Hội đồng trường, bảo đảm thực hiện giám sát
toàn bộ hoạt động của cơ sở. Các trường cần có cơ chế để cán bộ, giảng
viên, người lao động, sinh viên và các tổ chức xã hội tham gia giám sát
hoạt động của trường. Về việc này, ông Bùi Kim Cương cho biết, về mặt lý
thuyết, nhà trường phải cam kết với người học về chất lượng đào tạo khi
tăng học phí nhưng trước mắt, trong thời gian 3 năm học thì khó có thể
tạo đột biến. Trong thời gian ngắn như vậy thì không thể hoàn thành được
toàn bộ chương trình đào tạo cho 4 năm. "Không làm được thì không nên
nói trước. Tuy nhiên, điều mà trường có thể thực hiện được ngay là tăng
cường chất lượng đội ngũ giáo viên và bổ sung theo lộ trình cơ sở vật
chất", ông Bùi Kim Cương cho biết.
Theo
Thứ trưởng Bùi Văn Ga, những trường nói trên đã thực hiện tự chủ từ
nhiều năm nay, có cơ sở để triển khai. Tuy nhiên, với cơ chế "cởi trói"
mới, Bộ sẽ kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc thực hiện quyền tự chủ của
các trường, đặc biệt là về các mặt thu chi cũng như mở ngành, liên kết
đào tạo.
Quỳnh Phạm
Nguồn: hanoimoi.com.vn
|